Vandaag was het Artis. De aanleiding, bedoel ik. Ooit fluisterde een vriendinnetje het volgende gedichtje in mijn oor. Het zou van Jacques Prévert zijn maar dat heb ik nooit kunnen bevestigen. Daar gaan we:

Tu dis que tu aimes les fleurs.
Tu les coupes et tu les mets dans un vase.

Tu dis que tu aimes les animaux.
Tu les chasses et tu les mets dans une cage.

Alors, quand tu dis que tu m’aimes,
j’ai un tout petit peu peur.

Sindsdien heb ik de neiging om vooral mezelf af te snijden en op te sluiten, van anderen en in mijn eigen kooi. Geen bezoek, geen bloemen, aan dierentuinen of op tafel. Genoeg aan het onkruid op het trottoir, dat in een spleetje woont, en de fuut in de gracht, die bot vangt. Is het u opgevallen dat de gierzwaluw opnieuw is gearriveerd?

Natuurlijk ontkomen we er niet aan af en toe een plant of dier te temmen of te doden —we moeten tenslotte ook eten— maar met een visje of vleesje, een knol of wortel en wat vruchten en zaden kom je de dag wel door. En dan liever een wijting die gewoon los heeft gezwommen dan een zalmforel die in een groot net in zee caroteen heeft moeten eten omdat we van oranje houden. Liever een stukje niet echt te temmen schaap dan een stuk willoos en deemoedig kistkalf. Liever rijst dan cornflakes. Liever één tomaat van de koude grond dan tien uit blik.

Dat heeft voordelen, hoor. De gekke koeienziekte verschijnt aan je als een gekke mensenziekte. Naar de winkel hoef je alleen terug als je pruimen rot zijn maar nooit omdat ze op televisie zeggen dat je blikjes je baby of je brokjes je kat ziek maken. En geen last van een straatinterviewend schatje uit Hilversum. Niet geïnteresseerd in zieke pruimen.

Ik geloof dat dat vriendinnetje van het gedichtje nu voorlichter bij Artis is.

De directeur van Artis wil de dieren in zijn tuin gewoon kleintjes laten krijgen en de kleintjes voor wie hij niet kan zorgen verkopen aan mensen die er wondermiddeltjes van maken. Daar is me toch een consternatie over ontstaan, zeg, niet te geloven.

Ik had me nooit gerealiseerd dat geboorte in dierentuinen zo precies geregeld werd. Ik had wel gehoord van het olifantje dat door zijn moeder bij de geboorte was vertrapt en kunstmatig in leven werd gehouden om bezoekers te trekken maar dat was in de provincie en dat bedoel ik niet. Nee, wilde dieren krijgen anticonceptiva. En als er een plaatsje vrijkomt omdat er een kameraadje dood is, even niet.

Reken maar dat daarover is nagedacht. Dierenpopulatiebiologie. Dierenendocrinologie. Dierengynaecologie. Diergeneesmiddelenbereiding. Diereninstrumentontwikkeling. Een mensenbeleidsnota. Menseninspraak. Mensenoverleg. Mensencursussen. Uiteindelijk prikt dezelfde hand die de tijger voedt het beest in zijn bil. Nadat de schat natuurlijk eerst met een hapje kistkalf uit zijn kooi is gelokt om met een schot barbituraten geveld te worden.

Wat gij niet wilt dat u geschiedt doe dat ook een ander niet. Ik stel me voor hoe het is om tijger in Artis te zijn.

Prik! Prik! Daar heb je ze weer. WETENSCHAP! TECHNIEK!

Daar wil die directeur van af. ‘Laat die beesten toch,’ heeft hij gedacht. En ‘Wat over is, verkoop ik gewoon aan die mensen in verre landen die ze vermalen om opgewonden van te raken.’ Drie vliegen in één klap. Loslopende wilde beesten hoeven niet meer bang te zijn, de gekooide leiden een normaal leven en de verkochte brengen veel geld op. Ik laat de lol van de neushoornhoorneter maar even buiten beschouwing.

Maar nee. Iedereen is tegen. De direkteuren in de provincie voorop. ‘Rare ideeën. Onvoorstelbaar. Onuitvoerbaar.’

Als ik dat lees, denk ik niet ‘Wat een huichelaar!’ maar: ‘Is er eindelijk een man die eens wil proberen op te houden met uit de hand gelopen wetenschappelijk inzicht en technisch handelen, krijgt die weer de wind van voren van iemand die alleen maar kan denken dat kennis macht is en iets anders niet gedacht mag of uitgevoerd kan worden. Alsof er sinds Francis Bacon een half millenium geleden niets is veranderd.’

En dan verschijnt dat woord in het donkere hoofd: CONSTIPATIE!